بررسی آسیب های کروموزومی در لنفوسیت های کارکنان اتاق عمل ناشی از استنشاق گازهای بیهوشی به روش آنالیز متافاز

سابقه و هدف: مهمترین مسئله ای که پرسنل اتاق عمل با آن مواجه هستند خطرات ایجاد شده ناشی از پخش گازهای بیهوش کننده استنشاقی است که این گازها به عنوان یکی از روش های متداول در اعمال جراحی مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به این که تاکنون دستگاهی جهت اندازه گیری میزان پخش این گازها در اتاق عمل، در ایران طراحی نشده است و شواهد زیادی نشان می دهد عوامل شیمیایی مختلف از جمله گازهای بیهوش کننده استنشاقی می تواند مستقیما بر روی کروموزوم های انسانی اثرات سو داشته باشند، هدف این تحقیق بررسی اثر گازهای بیهوشی پخش شده در اتاق عمل بر ایجاد تاثیرات سو کروموزومی و کروماتیدی (شامل شکاف و شکست کروموزومی و کروماتیدی) و بررسی ارتباط بین سابقه شغلی و ایجاد آسیب ها بود. مواد و روش ها: نمونه های مورد نظر در این تحقیق در دو گروه اصلی شامل یک گروه شاهد و یک گروه پرسنل اتاقل عمل تقسیم بندی شد که گروه شاهد در دو دسته شاهد نرمال بیمارستانی و شاهد نرمال غیر بیمارستانی و گروه پرسنل اتاق عمل هم براساس میزان سابقه کاری به سه دسته کمتر از 5 سال، بین 5 تا 10 سال و بیشتر از 10 سال تقسیم بندی شدند. ابتدا از تمامی نمونه ها 2 میلی لیتر خون گرفته و هپارینه شد و 0.4 میلی لیتر از این خون را به شیشه کشت درپوشدار استریل که شامل RPMI 1640، فیتوهماگلوتینین، فتال کالف سرم و آنتی بیوتیک بود اضافه نمودیم و بعد از 70 ساعت که این شیشه در دمای 37 درجه سانتی گراد قرار داشت عملیات برداشت که شامل تزریق KCL 0.075 مولار و سپس اضافه کردن فیکساتیو و در نهایت تهیه لازم از نمونه های مورد نظر و رنگ آمیزی بوسیله گیمسا بود انجام و در هر نمونه 100 متافاز با میکروسکوپ نوری بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین آسیب های کروماتیدی در بین دو گروه شاهد نرمال و سه گروه شاغلین در اتاق عمل اختلاف معنی دار وجود دارد ولی در ارتباط با شکاف کروماتیدی بین گروه شاغلین در اتاق عمل اختلاف معنی داری دیده نشد. از نظر حذف کروماتیدی بین شاغلین با سابقه کمتر از 5 سال با دو گروه دیگر اختلاف معنی دار دیده شد. هیچ ارتباط معنی داری بین گازهای بیهوش کننده و آسیب های کروموزومی (شکاف و حذف) در پنج گروه مورد مطالعه دیده نشد. از نظر شکاف کروموزومی بین گروه شاهد بیمارستانی و پرسنل اتاق عمل اختلاف معنی دار وجود داشت ولی بین سه دسته پرسنل اتاق عمل هیچ اختلاف معنی داری دیده نشد. در رابطه با حذف کروموزومی بین گروه های شاهد و شاغلین با سابقه کمتر از 5 سال و شاغلین با سابقه بین 5 تا 10 سال اختلاف معنی دار وجود داشت ولی بین گروه شاهد با شاغلین با سابقه بیش از 10 سال هیچگونه اختلاف معنی داری دیده نشد. نتیجه گیری: یافته های فوق نشان می دهند که اشتغال و در نتیجه در معرض قرار گرفتن پرسنل با گازهای بیهوشی سبب افزایش آسیب های کروماتیدی و کروموزومی می شود و ارتباطی بین سابقه شغلی و ایجاد آسیب های کروموزومی و کروماتیدی وجود ندارد.